Het UVRM = Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, is een verklaring opgesteld in 1948 in de Verenigde Naties

Het EVRM = het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden, opgesteld door Europa in 1950

Een Verklaring is een opsomming van artikels die door verschillende landen aanvaard werden, maar deze landen beloven alleen om hun best te doen om ze na te leven. Een internationaal verdrag kan je vergelijken met een contract. Voor de landen die het verdrag ondertekenen wordt het verdrag als een wet.

Een verdrag heeft wel rechtskracht (en voor Nederland gaat een verdrag zelfs boven de Nederlandse grondwet en alle andere wetten). Als iemand zich in zijn rechten geschonden voelt, kan die met het verdrag in handen naar de rechter stappen om zijn gelijk halen.

Twee verschillen tussen beide

Het  UVRM wordt nooit gewijzigd; de EVRM is herhaaldelijk aangepast.

Doodstraf: In de UVRM wordt de doodstraf niet genoemd. In artikel 3 kun je alleen lezen: ‘Iedereen heeft recht op leven’. In het EVRM wordt de doodstraf wel genoemd: ‘De doodstraf is afgeschaft. Niemand wordt tot een dergelijke straf veroordeeld of terechtgesteld.’

Het EVRM  het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden,

Het EVRM is opgesteld door de Raad van Europa en kent 47 landen als lid (incl. Rusland en Turkije) lid. De enige twee Europese landen die geen lid zijn, zijn Wit-Rusland en Vaticaanstad.

In de eerste versies van het EVRM stond nog geen tekst over de doodstraf. Die is later toegevoegd in 1984. Landen die voor 1984 al lid waren van de Raad van Europa, konden lid blijven – ook al hebben ze de doodstraf nog wel in hun wetboeken staan; als ze de doodstraf maar niet uitvoeren. Onder die 47 landen die lid zijn van de Raad van Europa zijn ook alle 28 landen van de Europese Unie. Een land dat lid wil worden van de EU moet de doodstraf ook echt afschaffen. Toen Turkije aangaf in de toekomst lid te willen worden van de EU, moest het land eerst de doodstraf uit het wetboek halen. Dat heeft Turkije in 2002 gedaan.

Waar staat EVRM in wetboek? 
In Nederland heeft het EVRM een directe werking. Dit houdt in dat de rechterlijke macht alle wetgeving direct aan het EVRM dient te toetsen. Deze directe werking is opgenomen in artikel 94 van de Grondwet.

HANDVEST grondrechten europese unie

Meer dan de helft van onze wetten zijn gebaseert op het  Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Het Handvest somt alle grondrechten van de burgers van de Europese Unie op. De grondrechten zelf zijn onderverdeeld in zes hoofdstukken met 54 artikelen:

  • Waardigheid van de persoon
  • Vrijheid
  • Gelijkheid
  • Solidariteit
  • Burgerschap
  • Gerechtigheid

Het Handvest was onderdeel van de Europese Grondwet. Het Handvest heeft geen rechtskracht gekregen omdat de Europese Grondwet tijdens nationale referenda door Frankrijk en Nederland is afgewezen.