Iura novit curia : Het hof kent het recht
Mores novit curia : Het hof kent de zeden
Errare humanum est : Zich vergissen is menselijk
Lex posterior derogat legi anteriori – De latere wet gaat voor de eerdere wet.
1.Actori incumbit probatio: de eiser/aanklager draagt de bewijslast (art.1315, l, B.W., art. 870 Ger .W..NL
Actus non facit reum nisi mens sit rea: een daad maakt maar schuldig als de geest schuldig is
Actus non debet oeranri ultra intentionem agentis: akte verplicht slechts tot intentie partijen 1163bw.
2.Ad impossibile nemo tenetur: tot het onmogelijke is niemand gehouden.(art 1148 en 1302 bw
Ad turpia nemo obligatur: tot het schandelijke is niemand gehouden 1131 bw
Alieni juris: onder een andere macht vallen
Alteri stipulari nem potest: niemand kan bedwingen ten laste van een ander art 1119 en 1165 bw
Ambiguitas contra stipulatorum: bij twijfel uitleggen tegen stiuplator 1162 bw (een dubbelzinnigheid wordt uitgelegd ten nadele van de aangever
Cessante ratione legis, cessat ipsa lex: als de strekking vd wet verdwijnt, verdwijnt de geldingskracht van de wet.
3.Consensus facit legem: wilsovereenkomst schept recht.
Condicio sine qua non (CSQN) wordt gebruikt bij de situatie waar de bewijsvoering moet aantonen dat de schade ook werkelijk het gevolg is van de actie van de tegenpartij moet er een causaal verband worden aangetoond.
Cansuetudo pro lege servatur: gewoonte geldt als wet art 1135 & 1159 bw
Contra scriptum testimonium non scriptum testimonium non profetur: ongeschreven bewijs is niet toegelaten om schriftelijk bewijs te weerleggen 1341 bw
4.De internis non iudicat praetor: over gedachten oordeelt de rechter niet.
5.De minimis non curat praetor: met onbenulligheden houdt de rechter zich niet bezig.
6.Dies a quo non computatur in termino: de dag waarop de verjaring begint te lopen telt niet mee.
7.Dies ad quem computatur in termino: de laatste dag van een verjaringstermijn telt mee.
- Dura lex sed lex: de wet is hard, maar het is nu éénmaal de wet.
9.Electa una via non datur recursus ad alteram: eens een weg gekozen, mag men geen ander weg inslaan. - Conventio es lex: overeenkomst is wet (jij bent de wet) 1134 bw
Ex aequo et bono: naar recht en billijkheid.
11.Exceptio firmat (probat)regulam: de uitzondering bevestigt (bewijst) de regel.
12.Falsa causa non nocet: een onjuist motief schaadt niet.
13.Honestum non est semper quod licet – Non omne quod licet honestum est: niet alles wat toegestaan is, is eervol.
13 Humanum enim est peccare, angelicum se emendare, diabolicum perseverare Het is menselijk om fouten te maken, engelachtig om je te verbeteren, duivelachtig om in je zonden te volharden
14.In dubio pro reo: twijfel kom ten goede aan verdachte.
14 In dubio mitis Bij twijfel wordt in voor de verdachte gunstige zin beslist
15.Iniuria non excusat iniuriam: onrecht met onrecht vergelden is niet te rechtvaardigen.
- Iuris ignorantia nocet: onbekendheid met het recht schaadt.
- Lex iniusta non est lex – onrechtvaardige wet is geen wet
Littera scripta manet: het geschrevene blijft.
18.Ne bis in idem – Non bis in idem: niet tweemaal over hetzelfde.
19.Ne eat iudex ultra petita partium: De rechter kan niet meer toekennen dan partijen vorderen.
20.Necessitas frangit legem: nood breekt wet.
21.Nemo auditur propriam turpitudinem allegans: niemand wordt aanhoord indien hij zich beroept op zijn eigen schandelijk gedrag.
22.Nemo censetur ignorare legem: iedereen wordt geacht de wet te kennen.
23.Nemo iudex idoneus in propra causa: niemand kan rechter zijn in zijn eigen zaak.
23 Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse haberet – Niemand kan meer rechten op een ander overdragen dan hij zelf heeft.
24.Nemo potest essere simul actor et iudex: niemand kan terzelfder tijd eiser en rechter zijn.
25.Nemo tenetur se ipsum accusare: niemand is verplicht zichzelf te beschuldigen.
26.Nemo testis idoneus in propria causa: niemand kan getuige zijn in zijn eigen zaak.
- Nolens volens: willens nillens.
Nulla poena sine lege: geen straf zonder wet.
29.Nulla regula sine exceptione: geen regel zonder uitzondering.
30.Nullum crimen sine lege: geen misdrijf zonder wet.
31.Pacta sunt servanda: overeenkomsten moeten worden nagekomen.
32.Poena maior absorbet minorem: de zwaardere straf slorpt de lichtere op.
33.Poenalia sunt restringenda: strafwetten dienen strikt te worden geinterpreteerd.
34 Possessor, ergo dominus: de bezitter is de eigenaar.
35/1praesumptio innocentiae, iemand is onschuldig tot het tegendeel is bewezen.
35.Qui tacet, consentire videtur: wie zwijgt wordt geacht in te stemmen.
36.Qui vult decipi, decipiatur: wie wil bedrogen worden, wordt bedrogen.
Qui facit per alium fact per se: wie iets doet via een ander,doet het zelf
37.Quid leges sine moribus ?: wat baten wetten zonder goede zeden?.
38.Quod abundat non vitiat: het overtollige schaadt niet.
39.Quod non apparet non est: wat niet verschijnt, bestaat niet.
40.Quod nullum est, nullum producit effectum: wat nietig is, kan geen gevolgen hebben. 41.Res inter alios iudicata aliis neque nocet neque prodest: een overeenkomst (waarin de derde geen partij is) kan derden noch schaden noch baten.
42.Res iudicata pro veritate accipitur: een rechterlijke uitspraak wordt voor waar gehouden.
43.Scripta publica probant se ipsa: authentieke akten bewijzen zichzelf.
44.Sic lex sic iudex: zo de wet, zo de rechtspraak.
45.Sub iudice lis est: het geschil is nog voor de rechter.
46.Summum ius, summa iniuaria: het hoogste recht is het hoogste onrecht.
47.Testis unus, testis nullus: een getuige is geen getuige.
48.Tot capita, tot sententiae: zoveel vorderingen, zoveel vonnissen.
49.Ubi ius, ibi remedium: waar recht is, daar is een rechtsmiddel.
50.Verba volent, scripta manent: woorden vervliegen, geschriften blijven.
51.Veritas est iustitiae mater: de waarheid is de moeder van de gerechtigheid.
52.Veritatis simplex oratio: de taal van de waarheid is eenvoudig.
Conventio es lex: overeenkomst is wet (jij bent de wet) 1134 bw Alle overeenkomsten die wettig zijn aangegaan, strekken degenen die deze hebben aangegaan, tot wet.
Zij kunnen niet herroepen worden dan met hun wederzijdse toestemming of op de gronden door de wet erkend.
Zij moeten te goeder trouw worden ten uitvoer gebracht.
Geef een reactie